WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY  ZABYTKÓW W OLSZTYNIE

Zgodnie z zarządzeniem W-M WKZ Nr 23/2024 z dnia 9 grudnia 2024 roku w sprawie zasad włączania karty ewidencyjnej pojazdu do wojewódzkiej ewidencji zabytków ruchomych w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Olsztynie, do wpisu do rejestru/ewidencji zabytków kwalifikuje się pojazd, który spełnia poniższe kryteria:

​

​1. cechy pojazdu zabytkowego:

a. posiada unikalne, niespotykane w innych modelach, typach, markach rozwiązania techniczne;

b. jest unikatowy – reprezentujący markę, typ, model zachowany do naszych czasów w bardzo ograniczonej liczbie egzemplarzy;

c. posiada szczególne znaczenie dla historii motoryzacji, między innymi z uwagi na zastosowane rozwiązania konstrukcyjne;

d. dokumentuje ważne etapy rozwoju techniki motoryzacyjnej;

e. związany był z ważnymi wydarzeniami historycznymi;

f. użytkowany był przez osoby powszechnie uznane za wyjątkowo ważne;

g. ma związek z ważnymi osiągnięciami sportowymi, ma wyścigową historię;

h. występował w filmach lub serialach;

i. posiada oryginalne wykonanie;

j. należy do jednostkowej lub bardzo niewielkiej produkcji;

k. należy do limitowanej produkcji związanej z konkretnym wydarzeniem;

l. miał wpływ na społeczeństwo lub odzwierciedla szczególne aspekty społeczne swoich czasów.

​

2. wiek pojazdu - minimum 40 lat (z zastrzeżeniem pkt. 3 i 4), o ile nie jest produkowany od 20 lat, posiada minimum 75% zachowanych części oryginalnych (w tym główne podzespoły) oraz charakteryzuje się cechami, o których mowa w pkt. 1;

​

3. wiek pojazdu poniżej 40 lat, ale nie mniej niż 25 lat, o ile jest egzemplarzem unikalnymi z racji wyjątkowych rozwiązań konstrukcyjnych i jednostkowej produkcji, posiada minimum 75% zachowanych części oryginalnych (w tym główne podzespoły) oraz charakteryzuje się cechami, o których mowa w pkt. 1;

​

4. wiek minimum 30 lat dla pojazdu wyprodukowanego w Polsce, posiadającego minimum 75% zachowanych części oryginalnych (w tym główne podzespoły) oraz charakteryzującego się cechami, o których mowa w pkt. 1.

​

Należy oczywiście pamiętać, że kryterium wieku ma jedynie charakter pomocniczy i nie może być traktowane jako bezwzględny parametr determinujący uznanie obiektu techniki za zabytek. Oceny pojazdu dokonuje Wojewódzki Konserwator Zabytków na podstawie opinii rzeczoznawcy do spraw techniki samochodowej.

​​​​​​​

Kolejnym etapem jest wykonanie karty ewidencyjnej ruchomego zabytku techniki (w dwóch oryginalnych egzemplarzach) wg wzoru i instrukcji Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie.

​

Do tut. Urzędu należy złożyć następujące dokumenty:

1. wniosek (wzór w zakładce „Formularze”)

2. 1 egz. ekspertyzy rzeczoznawcy samochodowego

3. 2 egz. karty zabytku techniki (tzw. ‘białej karty”).

​​​

 

W przypadku zmiany właściciela pojazdu wpisanego do ewidencji zabytków należy pisemnie powiadomić tut. Urząd.

​

​

​​

​

​

INFORMACJE DODATKOWE

POJAZD ZABYTKOWY W ŚWIETLE PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZABYTKÓW:

​

• Art. 3, pkt 1 – nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową,

• Art. 6 ust. 1, pkt 2 lit. d. – wytwory techniki, a zwłaszcza urządzenia, środki transportu oraz maszyny i narzędzia świadczące o kulturze materialnej, charakterystyczne dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentujące poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego,

• Art. 51 ust. 1 Jednorazowego pozwolenia na stały wywóz zabytku za granicę wymagają zabytki zaliczane do jednej z następujących kategorii: (…) 14) środków transportu, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 32 000 zł.

​

Dodatkowo, zgodnie z regulacjami ustawodawstwa międzynarodowego oraz doktryną konserwacji aut zabytkowych, od pojazdu takiego wymaga się, żeby:

a. nie był używany jako środek codziennego transportu,

b. był modelem lub typem, którego się już nie produkuje,

c. występował stosunkowo rzadko na rynku krajowym i zagranicznym,

d. pozostawał w swoim oryginalnym stanie, bez znacznych zmian podwozia układu kierowniczego lub hamulcowego, silnika itp.,

e. posiadał w większości zachowaną oryginalną substancję lub był odrestaurowany na bazie oryginalnych elementów,

f. jego ewentualne zmiany wykonane były zgodnie z technologią z okresu jego produkcji.

 

Pojazdy do ewidencji włączane są na podstawie przepisów Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tj. Dz. U. z 2024, poz. 1292, z późniejszymi zmianami) oraz rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego

wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. Nr 113, poz. 661 z 2011 r.)